محسنى، اكبر (زاده تهران 1291، درگذشته در تهران 1374) آهنگساز و نوازنده مشهور عود

پدر محسنى افسر توپخانه بود و توجهى به موسيقى نداشت، حال آنكه اكبر از روزگار كودكى شيفته موسيقى بود و پس از مرگ پدر به مدرسه موزيك نظام پيوست و در آنجا مبانى موسيقى را فراگرفت. نخستين سازى كه محسنى فراگرفت، ويولن بود و سپس به نواختن ترومپت و در پى آن فلوت پرداخت. در حالى كه در مدرسه نظام درس مى‌خواند، رديف‌هاى موسيقى را در كنار نواختن تار و تارباس به همراهى يكى ديگر از دانش‌آموزان مدرسه نظام به نام موسى معروفى فراگرفت. معروفى بعدها استاد موسيقى و نوازنده مشهور تار شد. آنگاه محسنى به عنوان معلم موسيقى در وزارت فرهنگ، وزارت آموزش و پرورش امروز، استخدام شد. 

با تاسيس راديو تهران، به عضويت اركستر آن راديو درآمد و وقتى انجمن موزيك ملى شكل گرفت، به آن انجمن پيوست و نيز در اركسترى مى‌نواخت كه رهبرى آن به عهده روح‌الله خالقى بود. محسنى بعدها از سوى وزارت آموزش و پرورش به عراق فرستاده شده تا به دانش‌آموزان ايرانى‌اى كه در مدارس عراق درس مى‌خواندند، موسيقى بياموزد و درباره عود كه يك ساز عربى است تحقيق و مطالعه كند. محسنى به مدت 4 سال در عراق به تدريس موسيقى پرداخت و در باب عود مصرى و عراقى و ساختار و تكنيك‌هاى نواختن آن، تحقيق كرد. در بازگشت به تهران گزارشى به شوراى موزيك راديو تهران عرضه كرد. اين شورا مركب از دكتر بركشلى، مشيرهمايون شهردار و عده‌اى ديگر از استادان موسيقى بود و محسنى در برابر آنان به نواختن عود پرداخت كه مورد ستايش شورا قرار گرفت و تصميم گرفتند از عود در برنامه‌هاى راديو تهران استفاده كنند و محسنى را مامور كردند در اين برنامه به اجراى عود بپردازد. بدين ترتيب عود، ساز اصلى و انحصارى محسنى گرديد. به رغم آنكه محسنى نواختن عود را در كشورهاى عربى فراگرفت، تصنيفات وى تحت تاثير موسيقى عربى نبود و همه از ملودى‌ها و گوشه‌هاى ايرانى ساخته شده بود. محسنى حدود 400 قطعه موزيك ساخت كه دو قطعه آن شهرت بسيار يافت. يكى از آن‌ها «الهه ناز» است كه با شعر كريم فكور و صداى غلامحسين بنان اجرا شد و ديگرى «انتظار» است كه متناسب با صداى فرح ساخته و پرداخته شد.

ترجمه از ایرانیکا

مهدی افشار