میرجلال‌الدین کزازی (زاده ۲۸ دی ۱۳۲۷) ادیب، شاهنامه پژوه، نویسنده، مترجم و استاد دانشگاه است.

کودکی

او در کرمانشاه و در خانواده ای سرشناس و فرهیخته به دنیا آمد. دوره دبستان را در مدرسه آلیانس کرمانشاه که توسط فرانسویان تاسیس شده بود گذرانید و از همان هنگام با زبان و ادبیات فرانسوی آشنا شد. سپس وارد دبیرستان رازی شد و به راهنمایی پدر به تحصیل علوم طبیعی پرداخت. علاقه او به شعر و ادبیات که از کودکی پدید آمده بود، در این دوره و تحت تاثیر دبیر ادبیاتش عمیق تر شد و میرجلال الدین برای تحصیل در رشته زبان و ادبیات فارسی وارد دانشگاه تهران شد. وی در سال 1351 مدرک لیسانس خود را دریافت کرد و سپس وارد مقطع فوق لیسانس شد. او به سال 1370، پایان‌نامه دکترای خود را با عنوان نهادشناسی شاهنامه به راهنمایی دکتر حاکمی و مشاوره دکتر مصفا و دکتر تجلیل نوشت و این اثر بعدا در قالب کتابی با عنوان "رویا، حماسه، اسطوره" چاپ شد.

فعالیت های حرفه ای

میرجلال الدین کزازی پس از فارغ التحصیلی مدتی را به تدریس ادبیات و زبان فارسی در دانشگاه رازی کرمانشاه گذراند و سپس به پیشنهاد دکتر مهدی محقق، به تدریس در مدرسه عالی دماوند تهران مشغول شد. پس از آن و با شکل گیری داشگاه علامه طباطبایی، به عضویت هیات علمی آن دانشگاه درآمد و از آن پس تدریس در دانشگاه، انجام امور پژوهشی، تالیف و ترجمه آثار ادبی و سرایش شعر را به صورت توامان در پیش گرفت. تخلص شاعری او زروان است.

وی همچنین تجربه آموزگاری ایران‌شناسی و زبان فارسی طی سالهای 1376 تا 1379 را در اسپانیا دارد.

از کزازی تاکنون بیش از صد کتاب به چاپ رسیده و مقالات متعددی نیز از وی در مجلات و همایش های داخلی و خارجی ارائه شده است.

زندگی شخصی

همسر میر جلال الدین کزازی، بانو سیمین دخت دیده دار است و آنان دارای چهار فرزند به نام های امیر صدرالدین، امیر رُهام، ستی‌آناهیت و ستی‌ماندان هستند.

آثار

تألیفات

• از گونه‌ای دیگر. 1368 •
• دُر دریای دری. 1368 •
• رخسار صبح. 1368 •
• زیباشناسی سخن پارسی. 1368 •
• بیکران سبز : سروده ها. 1369 •
• مازهای راز. 1370 •
• رؤیا، حماسه، اسطوره. 1372 •
• ترجمانی و ترزبانی. 1374 •
• دیر مغان. 1375 •
• پارسا و ترسا. 1376 •
• پرنیان پندار. 1376 •
• سراچه آوا و رنگ. 1376 •
• سوزن عیسی. 1376 •
• گذری و نظری بر آثار و احوال. 1377 •
• پند و پیوند. 1378 •
• گزارش دشواریهای دیوان خاقانی. 1378 •
• نامه باستان: دوره ده جلدی ویرایش و گزارش شاهنامه فردوسی. 1379 تا 1387 •
• از اخگر تا اختر. 1380 •
• آب و آینه. 1384 •
• تندبادی از کنج. 1386 •
• دستان مستان: سروده ها. 1387 •
• خشم در چشم. 1387 •
• در آسمان جان. 1388 •
• فرهنگ نظریه و نقد ادبی. 1388 •
• چراغی در باد: گزاش زیباشناختی و باورشناسی بیست غزل حافظ. 1389 •
• پدر ایران: داستانی بر پایه سرگذشت کوروش بزرگ. 1392 •
• وخشور ایران: داستانی بر پایه سرگذشت زرتشت. 1392 •
• شگرف و شگفت.1392 •
• آوایی از ژرفا: گفت و شنود محمدرضا ارشاد با دکتر کزازی در پدیدارشناسی زبان فارسی. 1392 •
• دفتر دانایی و داد. 1393 •
• از کاف تا نون: گفتگو با دکتر میرجلال الدین کزازی؛ گذری بر زندگی، آثار و اندیشه ها. 1393 •
• چشم و چراغ بهار: سروده ها. 1393 •
• پرند و پلاس. 1394 •
• نارنجستان ناخودآگاهی. 1394 •
• فرزند ایران: داستانی بر پایه سرگذشت فردوسی. 1395 •
• کرمانشاه شهر شگرف ماه: دیباچه. 1396 •
• از روزن راز: سروده ها. 1396 •
• ناله ای از نای نای. 1396 •
• نهادنامه ی داد: کندوکاوی در شاهنامه. 1398 •
• خردنامه خرمی: کندوکاوی در شاهنامه. 1398 •
• بر آستان آسمان: سروده ها. 1398 •
• در این خم چرخ: سروده ها. 1398 •
• در سایه ی آفتاب. 1398 •
• دمی با جادوی زیر و بم. 1398 •
• فسانه‌های فسون. 1399 •
• دمی بی خویشتن، با خویشتن. 1399 •
• رزمنامه‌ی رهایی. 1399

سفرنامه ها

• روزهای کاتالونیا. 1384 •
• از دهلی نو تا آتن کهن. 1387 •
• یورکنامه نو. 1393 •
• در سرزمین سایه ها. 1397 •
• دیدار با اژدها. 1398

ترجمه ها

• انه‌اید. اثرِ ویرژیل •
• ادیسه. اثر هومر •
• ایلیاد. اثر هومر •
• تلماک. اثر فنلون •
• بهار خسرو (گشت وگذاری در تاریخ و فرهنگ ایران). اثر پیترو چیتاتی •
• آتالا و رنه. اثر شاتو بریان •
• شهر سنگی. اثر اسماعیل کادره •
• توان‌های نهانی آدمی. اثرکالین و ویلسن •
• جهان اشباح. اثر دانیل هامر و آلکس رودن •
• جهان پس از مرگ. اثر سر آرتور کنان دویل •
• سه داستان. اثر گوستاو فلوبر •
• سیلوی. اثر ژرار دونروال •
• افسانه‌های دگردیسی. اثر اوید •
• شهسوار ارابه. اثر کرتین دوتروی •
• چامه‌ها.اثر هوراس •
• درباره طبیعت. اثر تیتوس لوکرتیوس کارلوس •
• زندگی در بهروزی و کوتاهی زندگی. اثر سنکا لوسییوس آنیوس •
• کمدی الهی (خندستان خدایی). اثر دانته

جوایز و دستاوردها

• برنده جایزه کتاب سال برای ترجمه انه‌اید ویرژیل به فارسی، ۱۳۷۹ •
• جایزه نخست پژوهش‌های بنیادینِ جشنواره خوارزمی برای کتاب نامه باستان، ۱۳۸۳ •
• برگزیده پنجمین دوره همایش چهره‌های ماندگار، ۱۳۸۴ •
• چهره برگزیده استان کرمانشاه، ۱۳۸۴ •
• برنده سپاس‌نامه از انجمن ادبی پارناسوس یونان، ۱۳۸۴ •
• پژوهشگر برگزیده دانشکده ادبیات دانشگاه علامه طباطبایی، ۱۳۸۵ •
• چهره ماندگار در کرج، ۱۳۸۷ •
• استاد نمونه دانشگاه آزاد اسامی، ۱۳۸۷ •
• جایزه برترین کتاب سال در مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران برای دوره ۱۰ جلدی نامه باستان، ۱۳۸۸ •
• پژوهشگر نمونه استان مرکزی، ۱۳۸۸