لیلیت تریان
لیلیت تریان زاده ۱۰ دی ۱۳۰۹ خورشیدی در تهران، مجسمهساز شهیر ایرانی ارمنیتبار است که به عنوان مادر مجسمهسازی ایران شناخته میشود.
لیلیت تریان در محلهی نادری تهران و در خانوادهای هنردوست متولد شد. پدرش کارمند عالی رتبه بانک ملی ایران بود و به زیبایی بنا و معماری اهمیت فراوان میداد. مادرش مدتی در فرانسه و در رشته هنر تحصیل کرده بود و به واسطه مشکلات، تحصیل را رها کرده و به ایران بازگشته بود. از همین روی و با پیگیریهای مادر، لیلیت با طراحی و نقاشی آشنا شد و پس از اتمام تحصیلات متوسطه، در کنکور دانشکده هنرهای زیبا شرکت کرد. او به مدت یک سال در رشتهی نقاشی دانشگاه تهران، به تحصیل پرداخت و سپس در سال ۱۳۳۱ خورشیدی برای تکمیل تحصیلات عالی به دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس رفت.
در مراحل آمادگی برای آزمون ورودی دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس به مجسمهسازی علاقهمند شد و به مدت چهار سال در این دانشگاه به تحصیل مجسمهسازی پرداخت و در سال ۱۳۳۹ خورشیدی (۱۹۶۰ میلادی) بعد از پایان تحصیلاتش به ایران بازگشت.
وی از همان سالی که به ایران بازگشت تا سال ۱۳۵۹ خورشیدی، با انبوهی از تجاربی که به دست آورده بود، به تدریس در دانشکده هنرهای تزئینی مشغول شد. بعد از انقلاب، چند سال دور از فضای دانشگاهی به خلق آثار خود پرداخت. بالاخره در سال ۱۳۷۱ خورشیدی از وی برای تدریس در رشته طراحی و مجسمهسازی دانشگاه آزاد اسلامی دعوت به عمل آمد و این فعالیت بانو تریان تا سال ۱۳۷۸ خورشیدی ادامه داشت.
لیلیت تریان از سال ۱۳۶۸ خورشیدی در نمایشگاههای متعددی مشارکت داشته که از آن جمله میتوان به نمایشگاه استادان دانشگاه آزاد اسلامی در سال ۱۳۷۳ خورشیدی اشاره نمود. مجسمهی نیمتنهی یپرمخان که هم اینک در محوطهی کلیسای مریم مقدس قرار دارد، از آثار برجستهی اوست.
مستند نیمهبلند ۳۵ دقیقهای «بانو» به کارگردانی محمد صفا، اثر مستندی است که از زندگی خانم تریان، اولین بانوی مجسمهساز ایرانی، در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی تهیه شده است.
لیلیت تریان میگوید: «من براساس اتفاقات شاید به ظاهر بی اهمیت و ناچیز تحت تأثیر قرار میگیرم و شروع به ساخت مجسمه میکنم. مثلاً من مجسمه (مادر و بچه) را که با گچ ساختهام، تحت تأثیر به دنیا آمدن یک نوزاد در فامیلمان شروع کردم. مادر این نوزاد همواره او را در آغوش خود داشت و دیدن این لحظات حس ساختن این مجسمه را در من ایجاد کرد.
با مجسمهسازی، آدم فضاهایی را خلق میکند که از زوایای مختلف قابل دید است و از هر طرف هم جلوه خاص خودش را دارد. این همان جذابیتی بود که سبب شد من به طرف مجسمه و مجسمهسازی گرایش پیدا کنم.»
سالشمار زندگی لیلیت تریان
• ۱۳۰۹: تولد در تهران
• ۱۳۳۱: ورود به دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس.
• ۱۳۳۹: دریافت دیپلم آکادمی و بازگشت به ایران.
• ۱۳۳۹ تا ۱۳۵۹: تدریس در دانشکده هنرهای تزیینی.
• ۱۳۴۷: ساخت نیم تنهٔ یپرم خان در صحن کلیسای مریم مقدس تهران.
• ۱۳۵۴: تأسیس کارگاه ریختهگری در دانشکده هنرهای تزیینی.
• ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۵: عضویت در کمیسیون نصب مجسمهها و یادبودهای ایران (وزارت فرهنگ و هنر).
• ۱۳۷۰: ساخت مجسمه یادبود مسروب ماشتوتس و نصب در کلیسای تارگمانچاتس مقدس.
• ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۸: تدریس در دانشگاه آزاد اسلامی.
• ۱۳۷۳: نمایشگاه گروهی دانشگاه آزاد اسلامی.
• ۱۳۷۴: عضو هیئت داوری بینال مجسمهسازی تهران.
• ۱۳۸۲: نمایشگاه انفرادی در نگارخانه هفت ثمر.
• ۱۳۸۵: تجلیل از وی در موزه هنرهای دینی امام علی.