عبدالحسین وهاب‌زاده زادهٔ ۷ مهر ۱۳۲۶ در سبزوار از پیشگامان و چهره‌های برجسته محیط زیست، بوم‌شناسی و آموزش طبیعت‌محور در ایران است. او مترجم، مؤلف، مدرس دانشگاه و بنیان‌گذار مدارس طبیعت در ایران است که بیش از چهار دهه به تدریس و ترویج دیدگاه‌های اکولوژیکی و فرهنگی درباره انسان و طبیعت پرداخته است.

تحصیلات و فعالیت‌های دانشگاهی

وهاب‌زاده تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در سبزوار گذراند و مدرک لیسانس کشاورزی خود را از دانشگاه جندی‌شاپور اهواز دریافت کرد. سپس برای ادامه تحصیل به ایالات متحده رفت و در دانشگاه ایالتی آیووا موفق به اخذ فوق‌لیسانس علوم زیستی شد. بعدها، با الهام از آثار دیوید لاک، پرنده‌شناس بریتانیایی، برای تحصیل در مقطع دکترا در رشته بوم‌شناسی وارد دانشگاه آبردین اسکاتلند شد. موضوع رساله او «بوم‌شناسی قمری خانگی در محیط‌های شهری» بود، اما به‌دلیل انقلاب اسلامی و مرگ استاد راهنما، دکترایش نیمه‌کاره ماند.

پس از بازگشت به ایران، به‌عنوان مدرس دانشگاه در مشهد استخدام شد و بیش از ۴۰ سال به تدریس بوم‌شناسی و محیط زیست در دانشگاه‌های مختلف ایران پرداخت. او عضو کمیته آموزشی IUCN اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت نیز هست.

مدرسه طبیعت

عبدالحسین وهاب‌زاده، ایده‌پرداز و مؤسس مدارس طبیعت در ایران است. این ایده که با الهام از الگوهای بین‌المللی آموزش طبیعت‌محور شکل گرفت، با هدف ارتباط آزاد کودک با طبیعت و یادگیری غیرساختاریافته توسعه یافت. اولین مدرسه طبیعت در باغ شبنم مشهد راه‌اندازی شد و این جریان به سرعت در بیش از ۷۰ نقطه از ایران گسترش یافت. هرچند در مرداد ۱۳۹۸ دستور تعطیلی این مدارس صادر شد، ولی تأثیر آن در تربیت زیست‌محیطی و تغییر نگرش آموزشی همچنان قابل‌توجه است.

جوایز و افتخارات

• جایزه ملی محیط زیست ایران ۱۳۸۴ و ۱۳۹۶
• جایزه مهرگان علم برای کتاب «تنوع حیات» ۱۳۸۵
• جایزه کتاب فصل برای «بوم‌شناسی: مطالعه تجربی توزیع و فراوانی» ۱۳۸۸
• جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران ۱۳۸۹
• جایزه ترویج علم ایران ۱۳۹۴
• چهره برگزیده کارآفرینی آموزشی، دانشگاه شهید بهشتی ۱۳۹۶
• خادم محیط زیست ایران به انتخاب شهرداری تهران ۱۳۸۷

آثار تألیفی و ترجمه‌شده

عبدالحسین وهاب‌زاده بیش از ۲۵ عنوان کتاب تألیفی و ترجمه‌شده در حوزه‌های بوم‌شناسی، آموزش محیط زیست، تکامل، طبیعت‌گرایی، اخلاق محیط زیستی و فلسفه طبیعت دارد. برخی از آثار شاخص او عبارتند از:

• بهار خاموش
• تنوع حیات
• بوم‌شناسی، علم عصیانگر
• طراحی با طبیعت
• مبانی محیط زیست
• اخلاق محیط زیست
• شناخت محیط زیست
• تکامل
• سوسیوبیولوژی: تلفیق نوین
• مقدمه‌ای بر رفتارشناسی
• کودک و طبیعت: درسنامه مدرسه طبیعت
• در سایه انسان ترجمه با حمیدرضا حسینی
• حق مادرزاد ترجمه با مصطفی چشمی و روشنک شهریاری

فعالیت‌های آموزشی و رسانه‌ای

در سال ۱۴۰۲، وهاب‌زاده در قالب یک مسترکلاس آنلاین ۱۸ قسمتی در پلتفرم «صفحه‌نو» به بیان دیدگاه‌ها و تجربیات خود در زمینه رابطه کودک و طبیعت، آموزش آزاد، تسهیل‌گری، زیستگاه غنی، نقش بازی در رشد کودک و نقد نظام آموزشی رسمی پرداخت.