مصطفی رحماندوست | شاعر، نویسنده و مترجم ادبیات کودک و نوجوان

زادروز: ۱ تیر ۱۳۲۹، همدان
حوزه فعالیت: شاعر، نویسنده، مترجم، مدرس دانشگاه
تحصیلات: کارشناسی و کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران | درجه یک هنری (دکترا)
افتخارات: از داوران جشنواره‌های بین‌المللی شعر و کتاب کودک | سردبیر نشریات متعدد حوزه کودک و نوجوان

زندگی و تحصیلات

مصطفی رحماندوست، یکی از سرشناس‌ترین چهره‌های ادبیات کودک و نوجوان ایران، در ۱ تیر ۱۳۲۹ در همدان متولد شد. از کودکی به شعر و ادبیات علاقه‌مند بود و توانایی خود را در سرودن شعر از سن یازده‌سالگی کشف کرد. او در دبیرستان ابن‌سینا همدان تحصیل کرد و به دلیل عشق به مطالعه، بسیاری از کتاب‌های کتابخانه مدرسه را مطالعه نمود.

پس از اخذ مدرک کارشناسی زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران، به عنوان کارشناس کتاب‌های خطی در کتابخانه مجلس مشغول به کار شد. او سپس در حوزه مدیریت فرهنگی نقش‌آفرینی کرد و در سال ۱۳۷۱ موفق به دریافت مدرک کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی شد. رحماندوست پس از دریافت درجه یک هنری (معادل دکترا)، در دانشگاه‌ها به تدریس ادبیات کودک و نوجوان، داستان‌نویسی و قصه‌گویی پرداخت.

فعالیت‌های فرهنگی و مدیریتی

رحماندوست بیش از سه دهه در حوزه کودک و نوجوان فعالیت مستمر داشته است و در این مدت در سمت‌های مختلف فرهنگی و رسانه‌ای به کار مشغول بوده است:

• مدیر مرکز نشریات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
• مدیرمسئول نشریات رشد و سردبیر رشد دانش‌آموز
• پدیدآورنده و سردبیر سروش کودکان و نوجوانان
• سردبیر مجله شهرزاد قصه‌گو
• مدیرکل دفتر مجامع و فعالیت‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (به مدت سه سال)
• مشاور رئیس کتابخانه ملی ایران و مؤسس پایگاه اینترنتی «کتابخانه ملی کودک و نوجوان ایران»

او همچنین یکی از اعضای اصلی هیئت داوران جشنواره‌های بین‌المللی فیلم، تئاتر و شعر کودک و نوجوان در ایران بوده و عضو هیئت داوری کتاب سال و جشنواره‌های کتاب کودک و نوجوان نیز بوده است.

آثار و تألیفات

رحماندوست بیش از ۳۱۴ عنوان کتاب در زمینه شعر، داستان، ترجمه و پژوهش در ادبیات کودک منتشر کرده است. آثار او با تیراژ بیش از ۶.۵ میلیون نسخه، در سیزده زبان مختلف ترجمه شده‌اند. برخی از آثار شاخص او عبارتند از:

مجموعه شعر کودک و نوجوان

• صد دانه یاقوت یکی از محبوب‌ترین اشعار کودکانه ایران
• ترانه‌های نوازش
• ترانه‌های نیایش
• لالایی‌ها (لالایی عاشورا، گنجشک لالا)
• قصه‌های پنج انگشت
• بازی با انگشت‌ها
• زیباتر از بهار
• باغ مهربانی‌ها
• هیچانه‌ها

داستان و ترجمه

• قصه دو لاک‌پشت تنها
• بازی با انگشت‌ها
• سه قدم دورتر شد از مادر
• دو تا عروس، دو تا داماد
• سفید بود، سفید تنها بود
• ریشه‌ها در خاک، شاخه‌ها در باد

فرهنگ و دانشنامه

• فرهنگ آسان: دانشنامه ویژه کودکان و نوجوانان
• فوت کوزه‌گری (مجموعه‌ای از ضرب‌المثل‌های ایرانی)
• قصه‌گویی، اهمیت و راه و رسم آن

دیدگاه‌ها و تأثیرگذاری اجتماعی

رحماندوست از جمله منتقدان وضعیت آموزش در ایران است و بر این باور است که تعلیم و تربیت رایگان باید برای همه کودکان فراهم باشد. او در مصاحبه‌ای در سال ۱۴۰۳، از مشکلات آموزش و عدم عدالت در دسترسی به مدارس دولتی و خصوصی انتقاد کرد.

علاوه بر فعالیت‌های داخل کشور، رحماندوست با استفاده از تسهیلات آسان نشر، آثار خود را تحت عنوان «عمو مصطفی» در آمریکا منتشر کرد تا کودکان ایرانی خارج از کشور نیز بتوانند کتاب‌های او را مطالعه و گوش دهند.