محمد میرزایی سال ۱۳۲۲ در محلۀ منیریۀ تهران به دنیا آمد. پدر او کارمند وزارت پست و تلگراف، و علاقه‌مند به فرهنگ و علوم اسلامی بود، و همین علاقه سبب آشنایی او با پدربزرگ مادری محمد، که از روحانیون خوش‌نام بود، گردیده بود. محمد میرزایی دوران دبستان تا انتهای دبیرستان را در مدرسۀ جعفری طی کرد که پدرش نیز در آن تدریس می‌کرد. پس از اخذ دیپلم در رشتۀ ریاضی، او در کنکور همین رشته شرکت کرد که به دلایلی در سال اول موفق به قبولی قطعی در آن نشد. در همین ایام به دلیل علاقه به جبهۀ ملی ایران و شرکت در یکی از سخنرانی‌های این گروه، با مرحوم دکتر غلامحسین صدیقی آشنا شد که همین آشنایی موجب علاقۀ او به جامعه‌شناسی و نهایتا ورود به مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات اجتماعی گردید. در همین دوران به دلیل مهارت در محاسبات، توسط مرحوم دکتر امانی به عنوان دستیار در چند پژوهش انتخاب گردید. او پس از اتمام دوران لیسانس با وجود شاگرد اول بودن، به دلیل عدم اطلاع از تعلق گرفتن بورسیه، وارد دوران خدمت سربازی شد و این دوران را در سپاه بهداشت مشهد گذراند. سپس با قبولی در مقطع فوق‌لیسانس جامعه‌شناسی، تحصیل در دانشگاه تهران را مجددا آغاز کرد و پس از یک سال با دریافت بورسیۀ تحصیلی عازم یونان گردید اما پس از مدتی به دلیل رضایت نداشتن از سطح آکادمیک این کشور در رشتۀ جامعه‌شناسی، مجددا به ایران بازگشت و پس از اتمام دوران فوق‌لیسانس، با دریافت بورسیه از دانشگاه پنسیلوانیا راهی آمریکا شد. او در این دانشگاه دو مقطع فوق‌لیسانس و دکترا در رشتۀ جمعیت‌شناسی را با موفقیت به پایان برد و مدتی نیز در بخش جمعیت سازمان ملل به کار پرداخت. محمد میرزایی در سال ۱۳۵۸ به ایران بازگشت و از همان سال تدریس در دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران را آغاز کرد. او همچنین از سال ۱۳۵۹ به مدت ۲۱ سال مدیریت گروه جمعیت‌شناسی، و دو دوره به مدت ۱۶ سال، ریاست دانشکدۀ علوم اجتماعی را بر عهده داشته است. به جز آثار تألیفی، ترجمه‌ای و مقالات پژوهشی متعدد، دکتر میرزایی حضور فعال در نشریات تخصصی گوناگون را نیز در کارنامۀ خود دارد. دکتر محمد میرزایی در سال ۱۳۹۸ با درجۀ استاد تمام بازنشسته گردید.

برخی از آثار

·       کتاب­ها (تألیف، ترجمه، آثار مشترک)

o      جمعیت و توسعه، با تأکید بر ایران (ده مقاله)

o      گفتاری در باب جمعیت­شناسی کاربردی

o      جمعیت، توسعه و بهداشت باروری

o      دانشنامۀ جمعیت­شناسی

o      جمعیت و توسعه در ایران، ابعاد و چالش­ها

o      فرهنگ علوم اجتماعی

o      گزارش وضعیت اجتماعی ایران

·       مقالا­ت (تألیف و تألیف مشترک)

o      تحولات عمومی دموگرافیک در استان­ها و فرمانداری­های کل

o      بررسی ساختار جمعیت و نیروی انسانی (مناطق آسیب­دیده از زمین­لرزۀ خرداد 1369 استان گیلان)

o      حد متناسب جمعیت و ارتباط آن با وضعیت ایران

o      استفاده ازاحتمال بقاء مرکب درمحاسبه امید به زندگی مشترک

o      ارزیابی سرشماری 1365 براساس شاخص­های سنی وجنسی.

o      بختیاری­ها

o      بررسی دینامیکی جبهه­زایی سطوح زبرین در سه سامانه چرخنده روی ایران و خاورمیانه

o      سطح مرگ ومیر و توسعه - ارائه یک الگو

o      روند تغییرات درتوزیع جمعیت و توزیع منابع

o      به یاد آلفرد سووی

o      ملاحظات جمعیتی مرتبط با توسعه درایران

o      نوسانات تحدید موالید در ایران

o      سنجش میزان انگیزش به کار و عوامل موثر بر آن

o      تغییرات نظری و مفهومی در نظریات جمعیت­شناسی و توسعه روستایی

o      برنامه های توسعه، رویدادهای سیاسی بین الملل و جهت­گیری مباحث جمعیت شناسی در قرن بیستم

o      بررسی جبهه زایی سطوح زبرین از دیدگاه تاوایی پتانسیلی بر روی خاور میانه و ایران

o      برآورد سطح و بررسی عوامل موثر بر مرگ و میر شهر تهران در سال 1384 و روند تحولات اپیدمیولوژیکی آن در سی ساله اخیر

o      جمعیت­شناسی سالمندان در ایران بر اساس سرشماری­های 1385 - 1335

o      نابرابری های جنسیتی در زندگی خانوادگی سالمندان تهرانی

o      بررسی عوامل موثر بر سلامت خودادراک سالمندان در ایران

o      تاثیر مولفه­های جمعیتی بر اساس مطبوعیت محیطی پژوهشی در پنج منطقه انتخابی شهر تهران