ولی شیراندامی
ولی الله شیراندامی ( زاده 3 فروردین 1310- درگذشت 11 بهمن 1398) کارگردان و بازیگر معاصر ایرانی بود.
کودکی و تحصیلات
وی در مرو (ترکمنستان شوروی) به دنیا آمد. هفت ساله بود که خانواده اش در پی وقایع سیاسی شوروی به ایران مهاجرت کردند و در تهران ساکن شدند. پس از اتمام دوره ابتدایی و متوسطه اول، وارد دبیرستان نظام شد اما در پی کودتای 28 مرداد سال 1332 ترک تحصیل کرد.
او در سال 1337 وارد تئاتر آناهیتا شد و به فراگیری این هنر پرداخت. چند سال بعد ادامه تحصیل داد و توانست مدرک کارشناسی نمایش را در سال 1351 از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران دریافت کند.
فعالیت های حرفه ای
شیراندامی با مدرک سیکل به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و آموزگار شد و هم زمان مسئول اجرای تئاترهای فرهنگ نیز بود. او پس از بازنشستگی پیش از موعد، به صورت جدی تر به بازیگری پرداخت.
وی طی سالهای 1365 تا 1367 به تدریس بازیگری در مجتمع فرهنگ و هنر اسلامی مشغول بود. او همچنین در سال 1372 موفق به دریافت تشویق نامه از رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در وین برای کارگردانی نمایش "مکافات" شد و نشان درجه یک هنری نیز در سال 1379 از سوی شورای ارزشيابی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به وی اعطا شد.
زندگی خانوادگی
ولی شیراندامی در سال 1339 و هنگام تماشای نمایش روباه ها، با افروز شیراندامی آشنا شد و این آشنایی به ازدواج آن دو منجر شد. افرو نیز بعد از ازدواج به بازیگری تئاتر پرداخت.
آثار * بازیگری*
• نمایش"اتللو" به کارگردانی"مصطفی اسکویی"؛ تهران٬ تئاتر آناهيتا؛ 1338 – 1337
• نمایش"هياهوی بسيار برای هيچ" به کارگردانی"مصطفی اسکویی"؛ تهران٬ تئاتر آناهيتا؛ 1338
• نمایش"طبقه ششم" نوشته"آلفرد ژری" به کارگردانی"مصطفی اسکویی"؛ تهران٬ تئاتر آناهيتا؛ 1339
• نمایش تلویزیونی"کالسکه زرین" نوشته"مریمه" به کارگردانی"مهين اسکویی"؛ تلویزیون ملی؛ 1340
• نمایش تلویزیونی"نيس مندو" نوشته"مریمه" به کارگردانی"مهين اسکویی"؛ تلویزیون ملی؛ 1341
• نمایش"قرعه برای مرگ" نوشته"فرانسه هاگاچا" به کارگردانی"مصطفی اسکویی"؛ تهران٬ تئاتر آناهيتا؛ 1341
• نمایش تلویزیونی"چگونه او به شوهر معشوقه اش دروغ میگفت" نوشته"برنارد شاو" به کارگردانی"مصطفی اسکویی"؛ تلویزیون ملی؛ 1341
• فيلم سينمایی"وامپير"(زن خون آشام)به کارگردانی"مصطفی اسکویی"؛ 1341
• نمایش"گذرگاه خطرناک" نوشته"سامرست موآم" به کارگرانی"مهين اسکویی"؛ تهران٬ تالار فرهنگ-پخش از تلویزیون ملی-1342
• نمایش"تانيا" نوتشه"آربوزُف" به کارگردانی"مهين اسکویی"؛ تهران٬ تئاتر آناهيتا؛ 1342
• نمایش"ریش تراش شهر سویل" نوشته"بومارشه" به کارگردانی"مصطفی اسکویی"؛ تهران٬ تئاتر آناهيتا؛ 1344
• نمایش"صاحبه ميهمانخانه یا ميراندو لينا" نوشته"ادوارد دوفيليپو" به کارگردانی"مهين اسکویی"؛ تهران٬ تئاتر آناهيتا-پخش از تلویزیون ملی- 1344
• نمایش"گرگها و بره ها" نوشته"آستروفسکی" به کارگردانی"مهين اسکویی"؛ تهران٬ تئاتر آناهيتا؛ 1345
• نمایش"خرس" نوشته"آنتوان چخوف" به کارگردانی"مهين اسکویی"؛ تهران٬ تالار فرهنگ؛ 1345
• نمایش"عروسی فيگارو" نوشته"بومارشه" به کارگردانی"مصطفی اسکویی"؛ تهران٬ تئاتر آناهيتا؛ 1346
• نمایش"شبهای سفيد" نوشته"داستا یوسفکی" به کارگردانی"مهين اسکویی"؛ تهران٬ تئاتر آناهيتا-پخش از تلویزیون ملی- 1346
• نمایش تلویزیونی"روسپی بزرگوار" نوشته"ژان پل سارتر" به کارگردانی"مهين اسکویی"؛ تلویزیون ملی؛ 1346
• کارگردانی نمایش"زندگی"؛ تهران٬ تالار فرهنگ؛ 1347
• نمایش"تراموئی به نام هوس" نوشته"تنس ویليامز" به کارگردانی"مصطفی اسکویی"؛ تهران٬ تئاتر آناهيتا؛ 1347
• نمایش"صاعقه" نوشته"آستروفسکی" به کارگردانی"مهين اسکویی"؛ تهران٬ موزه ملی؛ 1348
• نمایش"رزق" نوشته"نصرت ا... نویدی" به کارگردانی"جعفر والی"؛ تهران٬ تالار 25 شهریور؛ 1350
• نمایش"آوار بر سنگ" نوشته"ایرج امامی" به کارگردانی"جعفر والی"؛ تهران٬ تالار 25 شهریور؛ 1351
• فيلم سينمایی"کيفر" به کارگردانی"عبدا... غيابی"؛ 1351
• مجموعه تلویزیونی"دليران تنگستان" به کارگردانی"همایون شهنواز"؛ 1351
• فيلم سينمایی"غریبه و مه" به کارگردانی"بهرام بيضایی"؛ 1352
• فيلم سينمایی"شازده احتجاب" به کارگردانی"بهمن فرمان آرا"؛ 1353
• مجموعه تلویزیونی"سمک عيار" به کارگردانی"محمدرضا اصلانی"؛ 1353
• فيلم سينمایی"ملکه سبا" به کارگردانی"کورانيک"(فيلم مشترک ایران و فرانسه با نمایش جهانی)1353
• مجموعه تلویزیونی"تخت ابونصر" به کارگردانی"مرتضی علوی"؛ 1354
• مجموعه تلویزیونی"مرد اول" به کارگردانی"پرویز کاردان"؛ 1355
• نمایش"مرگ پيشه ور" نوشته"آرتور ميلر"؛ تهران٬ دانشگاه تهران٬ انجمن ایران و آمریکا؛ 1349 ضبط برای تلویزیون ملی؛ 1356
• فيلم سينمایی"فصل خون" به کارگردانی"حبيب کاوش"؛ 1358
• فيلم سينمایی"دادا" به کارگردانی"ایرج قادری"؛ 1360
• فيلم سينمایی"پرونده" به کارگردانی"مهدی صباغزاده"؛ 1361
• فيلم سينمایی"سمندر" به کارگردانی"محمود کوشان"؛ 1363
• فيلم سينمایی"شير سنگی" به کارگردانی"مسعود جعفری جوزانی"؛ 1365
• فيلم سينمایی"گمشدگان" به کارگردانی"محمدعلی سجادی"؛ 1365
• فيلم سينمایی"مکافات" به کارگردانی"منوچهر نصيری"؛ 1366
• فيلم سينمایی"قرق" به کارگردانی"احمد هاشمی"؛ 1366
• فيلم سينمایی"روز با شکوه" به کارگردانی"کيانوش عياری"؛ 1367
• فيلم سينمایی"شب دهم" به کارگردانی"جمال شورجه"؛ 1368
• فيلم سينمایی"وسوسه" به کارگردانی"جمشيد حيدری"؛ 1368
• فيلم سينمایی"دو سرنوشت" به کارگردانی"مهران تأیيدی"؛ 1368
• فيلم سينمایی"گالان" به کارگردانی"امير قویدل"؛ 1369
• فيلم سينمایی"ماه عسل" به کارگردانی"حجت اله سيفی"؛ 1371
• فيلم سينمایی"یاد سبز لک لکها یا محبوبه" به کارگردانی"حسنی مقدم"؛ 1375
• فيلم سينمایی"بلوغ" به کارگردانی"مسعود جعفری جوزانی"؛ 1375
• فيلم سينمایی"بوی کافور عطر گل یاس" به کارگردانی"بهمن فرمان آرا"؛ 1378
• فيلم سينمایی"خانه ای روی آب" به کارگردانی"بهمن فرمان آرا"؛ 1380
• فيلم سينمایی"جایی برای زندگی" به کارگردانی"محمد بزرگ نيا"؛ 1382
• مجموعه تلویزیونی"سيمای سال"؛ شبکه اول؛ 1365
• مجموعه تلویزیونی"اشک تمساح" به کارگردانی"نجيبزاده"؛ 1361
• مجموعه تلویزیونی"خانه بخت" به کارگردانی"فرهاد فرهودی"؛ شبکه اول؛ 1370
• مجموعه تلویزیونی"صيدی در پی صياد" به کارگردانی"صادق هاتفی"؛ شبکه اول؛ 1375
• مجموعه تلویزیونی"عياران" به کارگردانی"کاظم بلوچی"؛ 1371
• مجموعه تلویزیونی"آژانس دوستی" به کارگردانی"رضا رمضانزاده"؛ شبکه اول؛ 1376
• مجموعه تلویزیونی"جزیره ای در خشکی" به کارگردانی" جامی"؛ 1378
• مجموعه تلویزیونی"کژدم 33" به کارگردانی"مهدی شمسایی"؛ شبکه اول؛ 1378
• مجموعه تلویزیونی"چراغهای خاموش" به کارگردانی"کاظم بلوچی"؛ 1380
• مجموعه تلویزیونی"باران عشق ،جایزه " به کارگردانی"احمد امينی"؛ شبکه اول؛ 1380
• مجموعه تلویزیونی"مختارنامه" به کارگردانی"داود ميرباقری"؛ 1383
کارگردانی
• نمایش"خواستگاری" نوشته"آنتوان چخوف"؛ تهران٬ تالار فرهنگ؛ 1354
• نمایش"مرگ پيشهور" نوشته"آرتور ميلر"؛ تهران٬ دانشگاه تهران٬ انجمن ایران و آمریکا؛ 1349 ضبط برای تلویزیون ملی؛ 1356
• نمایش"مکافات" نوشته"بابک شيرازی"؛ اتریش٬ وین٬ تئاتر آگسنت؛ 1372
• مجموعه تلویزیونی"سيمای سال"؛ شبکه اول؛ 1365
ولی الله شیراندامی که سال ها از بیماری دیابت رنج می برد در 11 بهمن سال 1398 در بیمارستان درگذشت و پیکرش پس از تشییع از مقابل خانه هنرمندان، در قطعه هنرمندان بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شد.