خسرو سینایی (زاده ۲۹ دی ۱۳۱۹- درگذشت 11 مرداد 1399) کارگردان و فیلمنامه نویس ایرانی بود.

کودکی و تحصیلات

او در ساری به دنیا آمد و پس از مهاجرت به تهران، دیپلم خود را در سال 1337 از دبیرستان البرز گرفت. سپس به اتریش رفت و طی سال های 1959 تا 1963 به تحصیل رشته معماری در دانشکده فنی وین پرداخت و هم زمان رشته آهنگسازی را در آکادمی موسیقی و هنرهای نمایشی این شهر به پایان برد. وی در سال 1966 توانست با درجه ممتاز از کنسرواتور موسیقی وین فارغ التحصیل شود و یک سال بعد نیز تحصیلات خود در رشته های کارگردانی سینما و تلویزیون و فیلمنامه نویسی را با درجه ممتاز در آکادمی موسیقی و هنرهای نمایشی وین به اتمام رسانید.

خسرو سینایی در این مدت و از سال 1958 تا 1967 سرپرست بخش آکوردئون کنسرواتوار وین بود.

فعالیت های حرفه ای

سینایی با بازگشت به ایران، از سال ۱۳۴۶به مدت پنج سال در وزارت فرهنگ و هنر به کار پرداخت. او همچنین از سال 1351 تا 1354 با تلویزیون ملی ایران همکاری کرد و از از آن پس تا کنون، به عنوان سینماگر مستقل به فعالیت های حرفه ای خود ادامه داده است. وی از همان دوره تا سال 1371، به تدریس در رشته های کارگردانی، فیلمنامه نویسی، موسیقی فیلم، مستندسازی و ... در دانشکده ها و مراکز آموزشی و هنری متعدد پرداخت.

در کارنامه سینایی ساخت بیش از صد فیلم و مستند کوتاه و بلند به چشم می خورد و او علاوه بر نویسندگی و کارگردانی، ساخت موسیقی و تدوین برخی از آثارش را نیز بر عهده داشته.

آثار

فیلم های سینمایی

• زنده باد ... (۱۳۵۸)

• هیولای درون (۱۳۶۲)

• یار در خانه (۱۳۶۴)

• در کوچه های عشق (۱۳۶۹)

• عروس آتش (۱۳۷۹)

• مثل یک قصه (۱۳۸۴)

• کویر خون(۱۳۸۵)

• جزیره رنگین( ۱۳۹۳)

فیلم های مستند

• آوائی که عتیقه می شود (۱۳۴۶)

• 2۵ سال هنر ایران (۱۳۴۷)

• آن سوی هیاهو (۱۳۴۷ -1348 )

• یک سرزمین، یک روز، یک راه (۱۳۴۸)

• پرستش (۱۳۴۹)

• سردی آهن (۱۳۴۹)

• مرثیه گمشده (۱۳۶۲-۱۳۴۹)

• تهران امروز، تصاویر یک شهر (۱۳۵۶)

• زن دیروز، زن امروز (۱۳۵۶)

• نقاشی مدرن ایران (۱۳۵۶)

• سفر به تاریخ (۱۳۶۴)

• ابر شهر پیر (۱۳۶۴)

• سرمرز (۱۳۷۰)

• آخرین حلقه زنجیر (۱۳۷۰)

• به کوه مهربان بیندیش (۱۳۷۲)

• قصه کوتاهی چندهزارساله (۱۳۷۲)

• طرح برنده (۱۳۸۳)

• فرش، اسب، ترکمن .۱۳۸۴

• گواهان تاریخ (۱۳۸۶)

• راویان تاریخ (۱۳۸۸)

گلچین فیلم کوتاه

• ماهیگیری (۱۳۴۵)

• پسر، پدر و مادر (۱۳۴۹)

• فعل مجهول (۱۳۴۹)

• سرگردانی بچه ها میان فرامین خدا و رفتار ما (۱۳۵۱)

• فرار (۱۳۵۳)

• خط خوردگی (۱۳۵۶)

• خانواده ایرانی (۱۳۵۶)

• ده صحنه تا اخراج (۱۳۵۸)

فیلم پرتره ها

• حاج مصور الملکی (۱۳۵۱)

• حسین یاوری (۱۳۵۲)

• جناب دماوندی (۱۳۵۳)

• گیزلا (۱۳۷۲)

• کوچه پائیز ( مستند داستانی بلند ۱۳۷۵)

• میان سایه و نور (۱۳۸۱)

• عبور از نمی دانم (۱۳۸۱)

• آوازهای سکوت (۱۳۸۴)

• گفت و گو با سایه (مستند داستانی بلند) (۱۳۸۴).

انیمیشن و تجربی

• شرح حال (۱۳۴۷)

• دو راه حل یک مشکل (نقاشی متحرک ۱۳۵۲)

• شاید اگر... (عروسکی ۱۳۵۳)

آثار موسیقائی

ساخت و اجرای موسیقی فیلم های

• من ایران را دوست دارم

• هیولای درون

• یار در خانه و ....

• در کوچه های عشق

• سفر به تاریخ

• ابر شهر پیر

• آخرین حلقه زنجيره

• قصه کوتاهی چند هزار ساله

• تهران امروز، تصاویر یک شهر

• مرثیه گمشده

• گیزلا

• میان سایه و نور

• آوازهای سکوت

• عروس آتش

• مثل یک قصه

• و موسیقی نوار قصه «سپیده می دمد» براساس ۲۶ شعر از خانم پروین دولت آبادی (منتشر نشده)

تالیفات

• فیلمنامه صورتگران عصر خون، ۱۳۸۱

• فیلمنامه سپید جامه، ۱۳۸۲

• فیلمنامه عروس آتش، ۱۳۸۳

• تاوان های لجن، ۱۳۴۲. ناشر: گالری هنر جدید. (مجموعه شعر)

• ترانه شاپرک های سفید، ۱۳۹۱. ناشر: نشر امرود. (مجموعه شعر)

ترجمه ها

• جلوه های ویژه تصویری در سینما و تلویزیون. ترجمه از انگلیسی، ۱۳۶۷

• سینمای بعد از کمونیسم (ترجمه مقالات انگلیسی.1377)

• فیلمسازان بزرگ جهان (انتخاب و ترجمه از متن انگلیسی ۱۳۸۸)

• سیاحت و ماجراهای من در ایران. نوشته آرمین و مبری . ترجمه از متن آلمانی ( آماده چاپ).

جوایز

• جایزه فارغ التحصیلی آکادمی موسیقی و هنرهای نمایشی (وین - اتریش) به فیلم ماهیگیری (۱۳۴۶).

• دیپلم افتخار هیئت داوران بین المللی در دومین جشنوارة فیلم های کودکان و نوجوانان، برای فیلم آن سوی هیاهو . تهران( ۱۳۴۷)

• مجسمه شهر فرنگ آرشیو فیلم ایران برای فیلم آن سوی هیاهو. تهران( ۱۳۴۷)

• برنده جایزه گلدان بلورین انجمن مبارزان ضد فاشیسم در جشنواره کارلوی جمهوری چک برای فیلم زنده باد... 1980

• لوح زرین بهترین کارگردانی در دومین دوره جشنواره فیلم فجر، برای فیلم هیولای درون. 1362

• سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه در هجدهمین دوره جشنواره فیلم فجر، برای فیلم عروس آتش . 1378

• جایزه انجمن بین المللی منتقدان فیلم (فيبرشی) به فیلم عروس آتش در جشنواره بین المللی فیلم کارلوی واری جمهوری چک.

• نشان ویژه "صلیب شوالیه جمهوری لهستان" از سوی رییس‌جمهور این کشور برای فیلم مرثیه گمشده (که روایت‌گر مهاجرت هزاران لهستانی به ایران در سال‌های ۱۹۴۱ و ۱۹۴۲ است). 2008

• نشان "هنرمند باافتخار" از وزارت فرهنگ جمهوری لهستان برای فیلم مرثیه گمشده. 2010

• . جایزه «بهترین فیلم صنعتی» از جشنواره فیلم های صنعتی برای فیلم آخرین حلقه زنجیر. 1384

خسرو سینایی در تابستان سال 1399 بر اثر ابتلا به ویروس کرونا در بیمارستان امیراعلم تهران درگذشت و پیکرش در قطعه هنرمندان بهشت زهرا، به خاک سپرده شد.